Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνηθίζει να προβάλλει τον εαυτό της ως «ήπια δύναμη», μια παγκόσμια φωνή ειρήνης και συνεργασίας. Όμως, τρία χρόνια μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και στη σκιά του νέου «Τραμπιανού» κόσμου, η εικόνα είναι διαφορετική: η Ευρώπη μοιάζει με αδύναμη δύναμη.

Η ΕΕ είναι μία μεγάλη οικονομική δύναμη και σύμφωνα με αδιάψευστα στοιχεία έχει διαθέσει περισσότερους πόρους στην Ουκρανία απ΄ότι στις ΗΠΑ, αν προσθέσουμε τις στρατιωτικές δαπάνες, αυτές για την λειτουργία του κράτους και για τους πρόσφυγες*. Παρόλα αυτά χρηματοδοτεί αλλά δεν αποφασίζει, η επιρροή της μειώνεται συνεχώς όπως αποδείχθηκε στην πρόσφατη συνάντηση στο Ανκορατζ.

Η βασική αιτία είναι θεσμική. Στην κοινή εξωτερική πολιτική οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη – μέλη διατηρούν το προνόμιο να ασκεί «εθνική εξωτερική πολιτική» και ταυτόχρονα να κατηγορούν τις Βρυξέλλες ότι δεν δρουν άμεσα και με μία φωνή. Στην πράξη, η Ένωση εγκλωβίζεται σε χρονοβόρες διαβουλεύσεις, γενικόλογα συμπεράσματα και αδυναμία ανάληψης πρωτοβουλιών.

Στο Ουκρανικό αυτό είναι εμφανές. Οι χώρες που συνορεύουν με τη Ρωσία – Φιλανδία, Πολωνία, Βαλτικές,– κινούνται με τη λογική της άμεσης απειλής, επενδύοντας μαζικά στην άμυνα. Άλλες μεγάλες χώρες, όπως η Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, ισορροπούν ανάμεσα στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και στις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις. Στον ευρωπαϊκό Νότο, τα κράτη ανησυχούν περισσότερο για την οικονομία και τη μετανάστευση.

Ιδιαίτερα ο Ελληνισμός γνωρίζει καλά τι θα σήμαινε η  επικύρωση αλλαγής συνόρων και κατοχής εδαφών για τα δικά του εθνικά συμφέροντα στην Κύπρο.

Το αποτέλεσμα είναι ένα μωσαϊκό διαφορετικών στρατηγικών, που καθιστά την ΕΕ πολιτικά αποδυναμωμένη. 

Η επιστροφή του Τράμπ στο Λευκό Οίκο υπογραμμίζει αυτήν την αδυναμία. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ μιλά για «διαπραγμάτευση μέσω αμερικανικής ισχύος», υπονοώντας ότι η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να πιέσει το Κίεβο να παραχωρήσει εδάφη ή δικαιώματα για να εξασφαλίσει μια συμφωνία με το Κρεμλίνο.

Ο Πούτιν, από την πλευρά του, εμφανίζεται βέβαιος ότι μπορεί να περιμένει: ελέγχει περισσότερο ουκρανικό έδαφος από το 2022,χρησιμοποιεί πλέον στρατιώτες από Βόρεια Κορέα και Υεμένη, προβάλλει νέες πυρηνικές απειλές προς την Ευρώπη ενώ είναι εμφανής η υποστήριξη από την άλλη αυταρχική δύναμη την Κίνα.

Τράμπ, Πούτιν και Σι Τζιπίνγκ ενισχύουν μέρα με τη μέρα το πρότυπο της αυταρχικής ηγεσίας με την δημοκρατία να υποχωρεί σε πολλές χώρες.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Ζελένσκι προσπαθεί να κρατήσει όρθια την Ουκρανία. Ζητά από την ΕΕ 1 δισ. ευρώ τον μήνα για να αγοράζει όπλα – στην πλειοψηφία τους αμερικανικά. Είναι η απόλυτη αντίφαση: η Ευρώπη να πληρώνει, ο Τράμπ να πουλάει όπλα, οι ΗΠΑ να κερδίζουν. Έτσι η αμερικανική ισχύς συνδυάζεται με το αμερικανικό κέρδος, ενώ η ΕΕ περιορίζεται στον ρόλο του ταμία.

Σε μια εποχή γεωπολιτικών ανακατατάξεωναυτή η κατάσταση είναι όλο και περισσότερο σε βάρος της ΕΕ και των λαών της, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των δημοσίων αγαθών.

Η κολακεία και οι υποκλίσεις ηγετών σπουδαίων χωρών στον Τράμπ δεν μπορεί να συνεχιστούν.

Η ΕΕ πρέπει να αποκτήσει ενιαία φωνή, στόχο, αυτοπεποίθηση και αξιοπρέπεια.

Επειδή η Αλλαγή της Συνθήκης που θα οδηγούσε σε κοινή εξωτερική πολιτική δεν είναι εφικτή, ο μόνος τρόπος είναι η Ενισχυμένη Συνεργασία όπως ορίζεται στην Συνθήκη.

Θα πρέπει να σχηματισθεί μια δημοκρατική αντιεξουσιαστική συμμαχία με όσες ευρωπαϊκές χώρες θέλουν και μπορούν, συν τις χώρες όπως η Βρετανία, ο Καναδάς, η Αυστραλία κλπ.

Το διακύβευμα δεν είναι μόνο η Ουκρανία. Τον Ιούνιο στη Σύνοδο Κορυφής G7 στον Καναδά έγινε αποδεκτό το αίτημα των ΗΠΑ να εξαιρεθούν από την κοινή απόφαση των χωρών του ΟΟΣΑ κατά της φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής από πολυεθνικές εταιρείες!

Ας σκεφτούμε μόνο τι σημαίνει φοροδιαφυγή που υπολογίζεται από τον ΟΟΣΑ γύρω στα 250 δις για τις οικονομίες του πλανήτη.

Θα προσθέσω δε, το ότι ως παραχώρηση στις ΗΠΑ η ΕΕ αφαίρεσε τον ψηφιακό φόρο από τους ίδιους πόρους στον επόμενο προϋπολογισμό της!

Θα μπορούσα να αναφερθώ και σε άλλες παρόμοιες υποχωρήσεις που αποδεικνύουν πως η ΕΕ οφείλει να χτίσει μια μεγάλη παγκόσμια συμμαχία όχι μόνο για να αντιμετωπίσει το θέμα της Ουκρανίας  και της Γάζας αλλά και για να σταθεί στο ύψος του πολιτισμού και των αξιών της.

Μια νέα μεγάλη συμμαχία με πρωτοβουλία της ΕΕ και συνεργασίες με χώρες του Παγκόσμιου Νότου θα μπορούσαν να επαναφέρουν στο προσκήνιο τον αγώνα για την δημοκρατία ,τα ανθρώπινα δικαιώματα , το ελευθέριο εμπόριο, τα δημόσια αγαθά. Νέες εποχές απαιτούν νέες συμμαχίες.

Ζητείται ηγεσία γιατί «ζητείται ελπίς».